मंसिर २७ देखि २९ गतेसम्म हुने नेकपा एमालेको ११ औं महाधिवेशनको मिति नजिकैसँग पार्टीका नेता कार्यकर्ताहरुको मात्रै होइन, नेपालको राजनीतिमाथि चासो राख्ने धेरैको ध्यान पूर्वअर्थमन्त्री विष्णु पौडेलमाथि केन्द्रित भएको छ ।

अध्यक्ष पदमा हालका अध्यक्ष केपी ओली र वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोख्रेलबीच प्रतिस्पर्धा हुने टुंगो लागेसँगै त्यसको छिनोफानोको लागि भने पौडेल निर्णायक मानिएका छन् । अर्थात् पौडेलले ओली र पोख्रेलमध्ये जसलाई समर्थन गर्छन्, उसैले अध्यक्ष जित्ने निश्चित संभावना रहेको एमाले नेता कार्यकर्ताहरु बताउँछन् ।

त्यसो त एमाले राजनीतिमा पौडेल निर्णायक बनेको अहिले मात्र होइन, छैठौं महाधिवेशन यताका हरेक महाधिवेशनहरुमा पौडेल निर्णायक भूमिकामा रहदै आएका छन् । एमालेको पार्टी राजनीतिमा नीतिगत ‘डिपार्चर’ मानिएको पाँचौ महाधिवेशनमा पनि सिपी मैनाली र मोहनचन्द्र अधिकारीहरुलाई ‘ग्रासरुट’ बाटै कमजोर बनाएर मदन भण्डारीले अगाडि सारेको जनताको बहुदलिय जनवाद (जवज) को पक्षमा नेता कार्यकर्ता पङितलाई आकर्षित गर्न पौडेलले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको चर्चा एमाले भित्र अहिले पनि गरिन्छ । जबकी, त्यतिबेला पौडेल केन्द्रिय सदस्य मात्र थिए ।

मदन भण्डारीको हत्यापछि माधव नेपाल मात्र होइन, केपी ओलीलाई राष्ट्रिय राजनीतिमा प्रभावकारी भूमिका खेल्दै पार्टीमा पकड बनाउन पनि पौडेलको भूमिका महत्वपूर्ण मानिन्छ । त्यस्तै २०७४ सालमा एमाले माओवादी एकीकरण र कांग्रेससँग गठबन्धन गरि चुनाव लडेको अवस्थामा समेत २०७९को आम निर्वाचनपछि एमाले माओवादीबीच कार्यगत एकता गराई प्रचण्डको नेतृत्वमा सरकार बनाउने देन समेत पौडेललाई जान्छ ।

एमालेभित्र पौडेले कार्यकर्तालाई अति माया गर्ने र सबैलाई मिलाएर लैजान सक्ने नेता मानिन्छन् । अन्य पार्टीका नेताहरु समेत गठबन्धन वा एमालेसँगको सहकार्यलाई अन्तिम रुप दिनु अगाडि ‘विष्णु पौडेलको के भनाई छ’ भन्दै उनको राय लिने गरेको नेताहरु बताउँछन् ।

ओलीलाई यस अघि दुई पटक अध्यक्ष बनाउनसमेत निर्णायक भूमिका खेलेका पौडेल गत महाधिवेशनमा महासचिवको दावेदार थिए । तर, शंकर पोख्रेलले ओलीलाई धम्क्याएर आफू महासचिव बनेर पौडेललाई उपाध्यक्ष बनाएको चर्चा एमाले भित्र अहिले पनि चल्ने गर्छ । रुपन्देहीका पौडेल र दाङका पोख्रेलबीच लुम्बिनी प्रदेशको आन्तरिक राजनीतिमा तीब्र प्रतिस्पर्धा रहदै आएको छ । पोख्रेलले पौडेल पक्षधर नेता कार्यकर्ताहरुमाथि दमन र भेदभाव गर्ने गरेको र त्यहीकारण दुई नेताबीच चर्काे आन्तरिक द्धन्द रहेको कतैबाट छिपेको छैन ।

लुम्बिनी प्रदेशको राजधानी बुटवलबाट दाङमा सारेको, आफ्नो पक्षमा रहेकै कारण ३ महिना मात्रै मुख्य मन्त्री बनेका लिला गिरीलाई अपमानजनकरुपमा दोस्रो पटक मुख्यमन्त्री बन्न नदिएको, पार्टीका भातृसंगठनहरुको नेतृत्वमा समेत पौडेल पक्षका नेता कार्यकर्ताहरुलाई स्थापित हुन नदिएको भन्दै पौडेल महासचिव पोख्रेलसँग क्रुद्ध रहेको चर्चा एमाले भित्र चल्ने गर्छ । आफूले निरन्तररुपमा साथ दिंदा पनि अध्यक्ष ओलीले समेत पोख्रेलका आफू विरोधी गतिविधिलाई रोक्न चासो नदिएको भन्दै पौडेल ओलीसँग समेत रुष्ट हुँदै गएको कतिपय नेताहरु बताउँछन् । तर पनि अहिलेसम्म पौडेल ओली कित्तामै देखिएका छन् ।  तर, उनले ओली पक्षका नेताहरु जस्तो उनको पक्षमा उत्तेजकरुपमा अभिव्यक्ति दिएका छैनन ।

त्यस्तै ओलीलाई चुनौति दिइरहेकी पूर्व राष्ट्रपति विद्या भण्डारीको विरुद्ध पनि कुनै नकारात्मक टिप्पणी गरेका छैनन् । बरु गत महिना बसेको केन्द्रिय कमिटी र स्थायी कमिटी तथा पदाधिकारीको बैठकमा भण्डारीको सदस्यता रोक्न नहुने भन्दै उनको पक्षमा आवाज उठाएका थिए ।

सुक्रबार मात्रै उनले उपाध्यक्ष रामबहादुर थापा उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरूङ, सचिवहरू लेखराज भट्ट, रघुवीर महासेठ, छविलाल विश्वकर्मा र पद्मा अर्यालसहितको बैठक बसेर ओलीको पक्षमा कित्ता स्पष्ट गरेको समाचार आएको छ । यदि त्यस्तो हो भने ओलीलाई काउण्टर दिने प्रयासमा रहेका भण्डारी र पोख्रेलको लागि थप चुनौती सृजना हुने स्पष्ट छ ।
पौडेलले ओलीको पक्षमा कित्ता क्लियर गरेसंगै महासचिव पोख्रेलसंग उनको अन्तरद्धन्द कसरी सुलह भयो वा सुलह होला भन्ने बारेमा एमाले पार्टी भित्र व्यापक शंका आशंका उत्पन्न भएको छ । खासगरि लुम्बिनी प्रदेशको शक्ति संघर्षलाई कसरी व्यवस्थापन गरिएला र विगतदेखि अहिले महाधिवेशन प्रतिनिधि छनौट हुंदासमेत पौडेलको पक्षमा रहेका महासचिव पोख्रेलसमुहबाट पेलानमा परिरहेका देशभरका नेता कार्यकर्ताहरुमा कस्तो प्रभाव पर्ला भन्ने प्रश्न उठिरहेको छ ।  महासचिव पोख्रेलसंग पौडेलको अन्तरद्धन्द सजिलै समाधान खालको होइन । सम्भवतः ओलीले दुवैबीच एक अर्काका कार्यकर्तालाई भेदभाव नगर्ने र आफू पछि पार्टी शक्ति र राजकिय शक्तिमा दुवैलाई चित्तबुझ्ने गरि ठूलै प्रतिवद्धता जनाएको हुनुपर्छ’ पौडेल निकट एक एमाले नेता भन्छन् । यसैपनि पौडेलले अब त्यसैले अहिले नै अध्यक्ष र प्रधानमन्त्री बन्ने अवस्था नभएको र पार्टी उपाध्यक्ष र उपप्रधानमन्त्री भइसकेकोले आफ्नो लागि अहिले पद ठूलो नभएको र आफूलाई सहयोग गर्ने नेता कार्यकर्ताको व्यवस्थापन ठूलो कुरा भएको बताउंदै आएका छन् ।
र, पौडेल एमाले भित्रका एक मात्र त्यस्ता नेता मानिन्छन्, जो आफूले बोलेको कुरा जसरी पनि पुरा गरेरै छोड्छन् ।
यस्तो अवस्थामा महाधिवेशनको मुखमा फेरि पनि उनले आफूलाई फेरि पनि ओलीकै कित्तामा उभ्याउनुले महाधिवेशनपछि उनको भूमिका झन बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको छ ।