शेयर बजारले एक चरणको करेक्सन पार गरेर बढ्न सुरु गरेको छ । ३ हजारको विन्दुबाट घट्न सुरु भएको बजार बिहीबारदेखि बढ्नका लागि सुरुवात गरेको हो ।

शेयर बजारमा घट्बढ् हुन्छ । बजारको उतारचढाव अनुसारको योजना बनाउन नसक्दा धेरैले शेयरको लगानीबाट नाफा कमाउन सकेका हुँदैनन । लगानीकर्ताले बजारमा लगानी गर्नु पूर्व नै पर्याप्त योजना बनाएर लगानी गर्ने हो भने नाफा कमाउन र नोक्सनीमा धेरै फस्ने डर हुँदैन्। शेयर बजार महाभारतको चक्रब्यूह हो । निस्कन सकिएन भने लगानीको खतरा हुने लगानीकर्ता रामकृष्ण खायमलीको भनाइ छ । तीनै खायमलीसँग सुधा देवकोटाले गरेको कुराकानीः

बजार अनुकुल नीतिगत व्यवस्था भएको भनिएको छ । तर बजार बलियो देखिएको छैन । किन ?

बजारले एउटा उचाइमा पुगेर फर्किन सुरु गरेको छ । करिव २५८० को विन्दुबाट बढ्न सुरु गरेको बजार ३ हजारको उचाइ बनाएर करेक्सन पछि पनि बाउन्स ब्याक हुन सुरु भएको छ । बजारको यो गतिविधि अनुकुल परिस्थिति भएकै कारणले भएको हो । बजारले निरन्तर वृद्धि लिदा पनि बलियो भएको भन्न सकिदैन । बढ्दो क्रममा पनि बजारले विश्राम लिदै बढ्न सुरु गर्नुपर्ने हुन्छ । यस्तो भयो भने माथिल्लो विन्दुमा दीगो हुनेछ । अहिलेको बजारले पनि बढ्नकै लागि हतार गरेको देखिदैन । बजारले विभिन्न चरणमा शक्ति संञ्चित गर्दै बढ्न प्रयास गरेको छ ।

अहिलेको बजारले सबैलाई समेट्न खोजेको छ । पछिल्लो पटक बजारले ३ हजारको उचाइ बनाउने क्रममा प्रवेश गर्न छुटेकाहरुलाई यो करेक्सनले राम्रो अवसर प्रदान गरेको छ । नाफा भएकाले नाफा लिने । किन्न बाँकी भएकाहरुको लागि सस्तोमा किन्ने मौका भएको छ । यो बजारको लागि राम्रो हो ।

अहिलेको बजारले २७८० सम्मको करेक्सन भएर पुनः बढ्ने सम्भावना राखेको छ । यसरी करेक्सन भएपछि केही समय लगाएर उचाइ निर्धारण गर्नुपर्छ । अहिले नीतिगत व्यवस्था अपर्याप्त भएको भएर करेक्सन भएको होइन । यो करेक्सन बजारको स्वाभाविक प्रक्रिया हो । विगतमा त्यो कठोर नीतिमा बजार टिकेको छ । ३२ सयको उचाइमा पुगेको बजार १८ सयको न्यून विन्दुमा झर्यो । बजारबाट धेरै सम्पत्ति गायब भयो । अब सबै तर्फबाट सहज भएको छ । त्यसैले बजारमा हतार गरेर हुँदैन । बजारले विस्तारै उचाइ लिने नै छ ।

बजारमा बिहीबारदेखि फर्कन सुरु गरेको छ । अब बजारले नयाँ उचाइ बनाउन कति समय खर्च गर्नेछ ?

बजारले नयाँ उचाइ बनाउनको लागि कारोबार रकमकाे महत्वपूर्ण भूमिका रहन्छ । विगतको भन्दा बजारमा तरलता सहज रहेको छ । बजारमा ३० अर्बसम्मको कारोबार भएको छ । बजार घट्न सुरु भएपछि कारोबार रकम पनि घटेको छ । अब विस्तारै बजारमा कारोबार रकम बढ्ने छ ।

बजारले नयाँ उचाइ बनाउनको लागि यति उति समय लाग्छ भनेर भन्न सकिदैन । यसरी भन्न पनि हुँदैन । यसरी भन्दा नयाँ लगानीकर्ताको लागानी जोखिम हुन्छ । कसैले यस्तो भनेको थियो भनेर करोबारको निर्णय गर्यो बजार भनेजस्तो नहुन पनि सक्छ । बजारले बढ्ने बाटोहरु आफै बनाउने हो । हामीले यति उति भनेर भन्न सकिदैन । तर बजार बढ्दा विस्तारै बढ्यो भने दीगो हुन्छ । जति समय लगाएर बढ्छ झन राम्रो हुन्छ ।

अहिलेको बजारमा 'टे्न इज फ्रेण्ड' भनेर करोबार गर्ने प्रचलन बढेको छ । यसरी गरिएको कारोबारको जोखिम कति हुन्छ ?

बजार टे्न अनुसार नै चल्लेहरुले कमाउने हो । टे्न इज फ्रेण्डमा धेरैको आफ्नो आफ्नो व्यख्याहरु रहेका छन् । धेरैले यसलाई नकारात्मक रुपमा प्रचार गर्ने गरेको पनि पाइन्छ । यसैमा विगतको कुरालाई थोरै जोड्न चाहान्छु । २०१५ मा आएको बजारको बुल ‘म्यान मेड’ थियो । २०१९ मा आएको बुल ‘डिजिटलाईज’ बुलको हो । अबको बुल ‘एआइ’ बुल हुनेछ । टे्न इज फ्रेण्डको कुरा गर्दा २०१५ को बुलमा बढेको भनेको बैंक बीमा कम्पनीहरुले बजारको नेतृत्व लिएको थियो । त्यो बेलाको टे्न बैंक बीमा थियो । त्यो अवस्थाबाट उठ्न सक्नु भएको छैन । अहिले बजारमा प्रविधिको धेरै विकास भइसकेको छ । जस्तो विगतमा काठमाडाैंबाट मुग्लिङ हुँदै पोखरा जान ८ घण्टा लाग्ने थियो । अहिले बाटोको धेरै सुधार भएको छ । ४ घण्टामै पुग्न सकिन्छ । फलाईटबाट गयो भने झन छिटो पुगिन्छ । प्रविधिको विकास द्रुत गतिमा भएको छ । हामी पनि सोही अनुसार चल्न सक्नु पर्छ ।

अहिलेको बजारमा ७२ घण्टे भनेर छिटो कारोबारीलाई भनेको सुनिन्छ । तर मेरो विचारमा अब ७२ घण्टा पनि धेरै हो । अब लगानीकर्ताले इन्ट्रा डेमा नै कारोबार गर्ने व्यवस्था गरिनु पर्छ । अहिलेको ट्रेन्ड ७२ घण्टामा कारोबार गर्ने हो । टे्न अनुसार चल्ल नसक्नु भनेकाे पछि पर्नु हो । अहिले बजारमा सहभागिताहरुको संख्या बढेको छ । उनीहरु स्मार्ट छन् । उनीहरुलाई मिनेट अन्तरालमा नै कारोबार गर्न सकिने व्यवस्था गर्नु पर्छ ।

शेयर बजारमा धेरैले लगानी गर्छन । तर उचित समयमा बिक्री गर्न सक्दैनन । यस्तो किन हुन्छ ?

एउटा भनाईछ नी ‘‘कि परेर कि पढेर” जानिन्छ भनिन्छ । हो यो अवस्थामा पनि त्यस्तै हो । बजारमा लगानी गर्न सुरु गर्नु पर्छ । बजारमा गुमाउने कमाउने गर्नु पर्छ । कारोबार गर्ने अनुभवले धेरै कुरा सिकाएको हुन्छ । बजारको विषयमा राम्रो अध्ययन गरेर लगानी गर्नु पर्ने हुन्छ । अनि जान्ने हो।

शेयर बजारमा जुनसुकै विन्दुमा प्रवेश गर्न सकिन्छ । बजार प्रवेश गर्नको लागि मूल्य समय र बजार घटबढ्को सूचकले कुनै अवरोध गरेको हुँदैन । तर हामीले दोस्रो कुनै कम्पनीको शेयर खरिद गरेका छौं भने त्यसमा कुन विन्दुमा कति नाफा लिएर निस्कने भन्ने कुराको पहिले नै रणनीति तयार पार्नु पर्नु पर्छ । जस्तो हामी महाभारतमा हेर्छौ अभिमन्यू चक्रब्यूह प्रवेश गरेको हुन्छ । उक्त चक्रब्यूहबाट निस्किन नसक्दा ज्यान जान्छ । दोस्रो बजार पनि यस्तै चक्र हो । कसरी निस्कने भन्ने कुराको तयारी बजारमा प्रवेश पूर्व नै गर्नुपर्छ । सूचक बढ्दा नाफा लिएर नोक्सानी भएमा स्टपलस भन्ने अप्सन पनि छ । धेरै नोक्सानी भए स्टपलस कतिमा गर्ने भन्ने कुरामा योजनावद्ध भएर प्रवेश गर्नु पर्छ । दोस्रो बजारमा भावना भन्दा पनि व्यवहारमा उतार्न सक्नु पर्छ । आफूलाई अनुशासनमा राखेर कारोबार राख्नेले हरेक विन्दुलाई सदुपयोग गरेको हुन्छ ।

बजारमा एउटा भनाई छ, ‘वन्ली लुकिङ नो बुकिङ’ आएको नाफा हराउँछ । शेयरको भ्यालु कम हुँदै जान्छ । पेपरको भ्यालुलाई मात्र हेरेर हुँदैन । त्यहि भएर शेयर बिक्रीलाई तपाईले धेरै सुझबुझ अपनाउनु पर्छ । अर्कोतर्फ नयाँ लगानीकर्ताले कुनै शेयर मूल्य २० देखि २५ प्रतिशत सम्म बढ्यो, नाफा बुक गर्छ । सोही कम्पनीको मूल्य निरन्तर बढेर ७० प्रतिशत भन्दा माथि पुग्यो । अब सोही कम्पनीको शेयर माथिल्लो विन्दुमा खरिद गर्छ । उचाइ पुग्छन नाफा लिनै गाह्रो हुन्छ । धेरै नयाँ लगानीकर्ताहरु यस्तो बेलामा महँगोमा पर्ने गरेका हुन्छन । नाफा गराउन धेरै लामो समय पर्खनु पर्छ ।

बाँकी भिडियोमाः