टी–सिरिज अहिलेको समयमा भारतको सबैभन्दा ठूलो संगीत कम्पनी हो, तर यसको यात्रा कुनै उदाहरण भन्दा कम छैन। यसको कथाले असम्भव केही छैन भन्ने सिकाउँछ।

२४ अर्ब रुपियाँ नेटवर्थ भएको कम्पनीको युट्युब च्यानल पनि विश्वमा सबैभन्दा धेरै सब्सक्राइब गरिएको च्यानल हो। यो भारतको सबैभन्दा ठूलो संगीत लेबल हो। तर टी–सिरिजले त्यो उपलब्धि त्यति सजिलै हासिल गरेको होइन। यसको संघर्षको कथा लामो छ।

टी–सिरीजको स्थापना गर्ने गुलशन कुमारका बुबा चन्द्रभान कुमार दुआ सन् १९४७ मा पाकिस्तानबाट भारत आएका थिए। उनले दिल्लीमा बसेर त्यहाँको दर्यागञ्जमा फलफूल र जुस बेचेर गुजारा चलाउन थाले। गुलशन कुमारको जन्म ५ मे, १९५६ मा भएको थियो। पञ्जाबी परिवारमा जन्मेका गुलशनले आफ्नो बुबाको व्यवसायमा सहयोग गर्न थाले।

त्यो फैसला जसले जीन्दगी बदल्यो

फलफूल र जुसको व्यवसाय बाहेक गुलशन कुमारले अडियो क्यासेट बिक्री गर्न थाले। यस व्यवसायबाट पैसा जम्मा गरेपछि उनले जुलाई ११, १९८३ मा दिल्लीमा सुपर क्यासेट इन्डस्ट्रिज प्राइभेट लिमिटेड नामक संगीत निर्माण कम्पनी सुरु गरे।

यो त्यो समय थियो जब मानिसहरू डिस्कबाट गीतहरू सुन्न मन पराउँथे, तर उनले बजारमा जापानी क्यासेट प्लेयरहरू देखे र एक दिन क्यासेटहरूले डिस्कलाई विस्थापित गर्नेछन् भन्ने विश्वस्त थिए। त्यसैले क्यासेट बिक्री गर्ने तयारी गर्न थाले।

त्यो अवधिमा ग्रामोफोन कम्पनी अफ इन्डिया र म्युजिक इन्डिया लिमिटेडजस्ता कम्पनीहरूको प्रभुत्व थियो। क्यासेट ल्याएपछि गुलशन कुमारको कम्पनी टी–सिरिजले बिस्तारै मध्यम वर्गमा आफ्नो स्थान बनाउन थाल्यो। यो सबैभन्दा ठूलो टर्निङ प्वाइन्ट हो।

यस रणनीतिले कम्पनीलाई गति दियो

गुलशन कुमारले राम्रोसँग बुझेका थिए कि खुद्रा विक्रेतालाई व्यापारमा फाइदा हुनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। त्यसैले उनले बेच्न नसकेका खुद्रा बिक्रेताबाट क्यासेट फिर्ता लिने योजना बनाए। यही रणनीतिका कारण गुलशन कुमारको रिटेलरसँगको सम्बन्ध बलियो भयो। कम्पनीलाई अगाडि बढाउन उनले मुम्बई जाने निर्णय गरे।

त्यसबेला प्रतिलिपि अधिकार कानून थियो, जसअन्तर्गत कुनै पनि गीत रिलिज भएको ३ वर्षपछि पुनः रेकर्ड गर्न सकिन्थ्यो। गुलशन कुमारले यसको फाइदा उठाए। गीतको तीन वर्ष पूरा भएपछि अर्का गायकले रेकर्ड गरेर क्यासेटको रुपमा बिक्री गर्न थाले। यो रणनीतिले कम्पनीलाई ठूलो उचाइमा पुर्यायो। फलस्वरूप, भक्ति होस् वा फिल्मी, टी–सिरिजका क्यासेटहरू घर–घरमा पुग्न थाले।

उनले सोनु निगम र अनुराधा पौडवाल जस्ता गायकहरूलाई मौका दिए। बिस्तारै त्यो युगका दिग्गज गायकहरूले टी–सिरिजको लागि गीत गाउन थाले र कम्पनीले इतिहास रच्यो। १२ अगस्ट १९९७ मा मुम्बईको अंधेरी इलाकामा बन्दुकधारीहरूले उनीहरूमाथि गोली चलाउँदा पनि कम्पनी आफ्नो उचाइमा थियो। सो घटनामा उनको मृत्यु भयो।

यो आघातले सिंगो परिवारलाई शोकमा दुबाएको थियो। तर परिस्थितिलाई सम्हाल्दै छोरा भूषण कुमारले कारोबारको कमान्ड लिए र टी–सिरिजलाई बुबा गुलशन कुमारले देखेको सपनाको उचाईमा पुर्याए।

(अनुवादित)