१९८० को दशकमा जब इन्टरनेट अझै प्रारम्भिक चरणमा थियो, विश्वका धेरै देशहरूलाई यो नयाँ अनलाइन संसार चलाउन आफ्नै वेबसाइट ठेगानाहरू दिइँदै थियो, जस्तै अमेरिकाको लागि डट यूएस वा बेलायतको लागि डट युके, नेपालको लागि डट एनपी ।

त्यसपछि लगभग हरेक देश र क्षेत्रले अंग्रेजी वा आफ्नै भाषाको नाममा आधारित डोमेन पाए ।

यसमा एङ्गुइलाको सानो क्यारिबियन टापु पनि समावेश थियो, जसले डोमेन ठेगाना डट एआई (.AI) पायो। त्यतिबेला एङ्गुइला आफैलाई थाहा थिएन कि यो डोमेन ठेगाना भविष्यको ‘ज्याकपट’ बन्नेछ।

अब आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (AI) को निरन्तर वृद्धिसँगै, धेरै भन्दा धेरै कम्पनीहरू र मानिसहरूले .AI ट्यागको साथ नयाँ वेबसाइटहरू दर्ता गर्न एङ्गुइलालाई भुक्तानी गरिरहेका छन् ।

यो नामले देशको राजस्वको एक चौथाई हिस्सा ओगटेको छ ।

अमेरिकी टेक मालिक धर्मेश शाहले यस वर्षको सुरुमा यू डॉट एआई (you.ai) ठेगाना नाम, ठेगाना लिनको लागि ७ लाख डलर लगानी गरेको बताए ।

शाहका अनुसार डोमेन नाम दर्ताहरू ट्र्याक गर्ने वेबसाइटका अनुसार .AI वेबसाइटहरूको संख्या विगत पाँच वर्षमा १० गुणा बढी बढेको छ र विगत एक वर्षमा मात्र दोब्बर भएको छ।

१६,००० मानिसहरूको जनसंख्या भएको एङ्गुइला वेबसाइट ठेगानाहरू बेच्दा हुने बढ्दो आम्दानीले टापुको अर्थतन्त्रलाई विविधीकरण गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। यो आम्दानीले आँधीबेहरीबाट हुने आर्थिक क्षतिको क्षतिपूर्ति गर्न पनि मद्दत गरिरहेको छ।

अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले एङ्गुइला सम्बन्धी आफ्नो हालैको प्रतिवेदनमा यो कुरा उल्लेख गरेको छ।

C7#

२०२४ मा डोमेन नामहरू बेचेर ४ अमेरिकी डलर बराबर कमाएको छ । एङ्गुइला सरकारको अनुमानमा डोमेन विक्रीको आम्दानी २०२६ मा १३ करोड ८० लाख डलरमा पुग्नेछ।

यो अपेक्षा यस्तो समयमा गरिएको छ जब हाल साढे आठ लाख भन्दा बढी डट एआई डोमेनहरू अवस्थित छन्, जुन २०२० मा पचास हजार भन्दा कम थियो ।

यो टापु संयुक्त अधिराज्य सरकारको अधीनमा छ तर यसले उच्च स्तरको आन्तरिक स्वायत्तता प्राप्त गर्दछ।

यस टापुमा रक्षा मामिलामा बेलायतको पूर्ण प्रभाव छ र संकटको समयमा यसलाई आर्थिक रूपमा पनि मद्दत गरेको छ।